O katedrze | Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej

Katedra Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych należy do grona najstarszych jednostek naukowo-dydaktycznych Wydziału ETI. Jej początki sięgają 1946 roku, kiedy to jeszcze w ramach Wydziału Elektrycznego PG utworzono Katedrę Radiotechniki. Po powołaniu w 1952 roku Wydziału Łączności, aktualnie Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, pierwszym kierownikiem w latach 1952-1983, wówczas Katedry Radiotechniki Nadawczej, był nieżyjący już prof. dr inż. Leonard Knoch. W okresie tym, w Katedrze prowadzono początkowo kształcenie w specjalności radiotechnika, a następnie w specjalności systemy radiokomunikacyjne. Liczni absolwenci tych specjalności stanowili podstawową kadrę inżynierską wielu trójmiejskich i krajowych biur projektowych oraz zakładów produkcyjnych i usługowych w dziedzinie łączności, a także elektroniki, jak np. gdański UNIMOR oraz gdyński RADMOR i MORS, czy inne pozatrójmiejskie jednostki gospodarcze, zwłaszcza przedsiębiorstwa telekomunikacyjne, np. Przemysłowy Instytut Telekomunikacji.

Działalność naukowo-badawcza w tym okresie obejmowała szeroko rozumianą dziedzinę radiokomunikacji, wnosząc istotny wkład do rozwoju teorii i techniki telekomunikacji bezprzewodowej. Szczególny nacisk został położony na aspekt wdrożeniowy tych prac, tj. realizację zamówień z biur projektowych i przedsiębiorstw. Przykładem tego mogą być projekty i wdrożenia sieci radiotelefonicznych w latach 60. na potrzeby przedsiębiorstw komunikacyjnych i górniczych oraz opracowanie w drugiej połowie lat 70. terminala statkowego do łączności satelitarnej w systemie INMARSAT.

Wraz z działalnością innowacyjno-wdrożeniową realizowano prace badawcze o charakterze podstawowym, m.in. dr inż. Wiktor Pawłowski wykonał unikatowe wieloletnie badania propagacyjne właściwości refrakcyjnych środowiska troposferycznego na obszarze południowego Bałtyku. Wyniki tych prac zostały umieszczone w materiałach CCIR, poprzedniczki dzisiejszego ITU (International Telecommunication Union). W tym okresie w zespole Katedry opracowano dwie książki monograficzne, pierwszą autorstwa prof. Leonarda Knocha i dr inż. Teresy Ekiert pt.: Modulacja i detekcja – WKiŁ 1979 oraz drugą pod redakcją prof. L. Knocha pt.: Systemy radiokomunikacji satelitarnej – WKiŁ 1980.

W 1983 roku nastąpiła zmiana na stanowisku kierownika Katedry. Został nim prof. dr hab. inż. Dominik Rutkowski. Wówczas to w okresie kolejnych 26 lat, tj. do 2009 roku, zainicjował i rozwijał on działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie współczesnej radiokomunikacji cyfrowej i kolejnych generacji sieci komórkowych. Rezultatem tego było powstanie szkoły naukowej i wypromowanie kilkunastu doktorów, przy czym niektórzy z nich uzyskali stopnie doktora habilitowanego i doszli do stanowisk profesorskich w kraju i za granicą. W tym okresie nastąpiło też dostosowywanie treści kształcenia do potrzeb wynikających ze zmian gospodarczych zachodzących w polskiej telekomunikacji bezprzewodowej, związanych z projektowaniem i budową nowej infrastruktury sieci komórkowych kolejnych generacji. Corocznie dziesiątki absolwentów prowadzonej w Katedrze specjalności zajmowały odpowiedzialne stanowiska w renomowanych firmach, także międzynarodowych, w kraju i za granicą.

Kolejna zmiana na stanowisku kierownika Katedry nastąpiła w 2009 roku. Stanowisko to zostało powierzone prof. dr hab. inż. Ryszardowi Katulskiemu, który dokonał przeobrażenia w dwóch kluczowych obszarach, tzn. kadrowym i naukowo-badawczym. Rezultatem tego było wykreowanie kompetentnego zespołu mogącego podejmować badania na wysokim poziomie merytorycznym, głównie dla potrzeb bezpieczeństwa publicznego i obronności państwa. Zainicjowano wtedy współpracę z Marynarką Wojenną RP i Morskim Oddziałem Straży Granicznej oraz Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym – Centrum Techniki Morskiej w Gdyni i gdańską firmą telekomunikacyjną DGT Sp. z o. o. W ramach tego prof. R. Katulski wykreował szkołę naukową: technika bezprzewodowa dla zastosowań specjalnych. Ponadto, w 2009 roku na krajowym rynku wydawniczym pojawiła się publikacja książkowa pt. Propagacja fal radiowych w telekomunikacji bezprzewodowej, WKiŁ, autorstwa prof. R. Katulskiego. Było to pierwsze od kilkudziesięciu lat zwarte opracowanie krajowe w tematyce propagacyjnej.

W roku 2018 kierownikiem Katedry został prof. dr hab. inż. Jacek Stefański, który kontynuował rozwój naukowy i poszerzanie obszarów badawczych podległej mu jednostki. Jego priorytetowym obszarem pracy są zagadnienia radiolokalizacyjne i radionawigacyjne w sieciach radiokomunikacyjnych z uwzględnieniem rozwiązań asynchronicznych. W efekcie tych prac powstały trzy opracowania monograficzne, które wypełniły lukę w tej tematyce na krajowym rynku wydawniczym: J. Stefański, Badanie metod i projektowanie usług lokalizacyjnych w sieciach radiokomunikacyjnych, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 2012; J. Sadowski, Badanie i analiza systemów radiolokalizacyjnych do zastosowań specjalnych, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 2018; J. Stefański, Asynchroniczne metody radiolokalizacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.

Rok 2020 przyniósł kolejne istotne zmiany kadrowe. Prof. Stefański objął stanowisko Dziekana Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki a kierowanie Katedrą Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych objął dr hab. inż. Jarosław Sadowski.

Aktualnie zespół Katedry prowadzi działalność badawczą w dziedzinie szeroko rozumianej radiokomunikacji, przy czym do najważniejszego nurtu naszej działalności zaliczamy badania systemowe w następujących obszarach:

• trendy rozwojowe współczesnej radiokomunikacji obejmujące systemy i sieci 2G - 5G oraz systemy i sieci następnych generacji NGN, nowe interfejsy radiowe oraz zarządzanie zasobami radiowymi,
• radio programowalne SDR (Software Defined Radio), zwłaszcza opracowywanie narzędzi programowych do elastycznego doboru parametrów systemowych toru radiowego,
• radio kognitywne, zwłaszcza wypracowywanie efektywnych sposobów zarządzania dostępem do zasobów częstotliwościowych,
• radiolokalizacja i radionawigacja, postrzegane jako ubiquitous positioning,
• modelowanie kanałów radiowych w sieciach radiokomunikacyjnych, w tym WBAN oraz NGN dla nietypowych scenariuszy i środowisk propagacyjnych,
• kompatybilność elektromagnetyczna w radiokomunikacji,
• projektowanie sieci radiokomunikacyjnych,
• propagacja fal radiowych oraz anteny radiokomunikacyjne wraz z techniką MIMO,
• zastosowanie metod sztucznej inteligencji AI (Artificial Intelligence), a w szczególności metod głębokiego uczenia DL (Deep Learning) w radiokomunikacji,
• systemu do komunikacji pomiędzy pojazdami (V2V) oraz pomiędzy pojazdami a infrastrukturą (V2I),
• systemy i urządzenia radiokomunikacyjne przeznaczone do zastosowań specjalnych zwiększających bezpieczeństwo państwa.

Jak widać obszar naszej aktywności naukowej jest bardzo szeroki. Aby to było możliwe, muszą być spełnione co najmniej dwa wymagania, tzn. należy dysponować odpowiednim, specjalistycznym zapleczem kadrowym oraz posiadać nowoczesną bazę aparaturową.

W ostatnich latach regularnie pozyskujemy do współpracy niektórych z naszych najlepszych absolwentów, którzy już podczas studiów włączają się do prowadzonych badań, zaś po uzyskaniu dyplomu podejmują studia doktoranckie i kontynuują działalność badawczą. Z kolei dzięki pozyskanym środkom finansowym, w tym także dzięki wsparciu Funduszu Nauki i Technologii Polskiej, w Katedrze działa Środowiskowe Laboratorium Łączności Bezprzewodowej dla Potrzeb Specjalnych, w którym posiadamy unikatową aparaturę pomiarowo-badawczą w postaci analizatorów widma i obwodów, specjalizowanych generatorów sygnałowych i programowalnych odbiorników radiokomunikacyjnych oraz uniwersalnych testerów systemów radiokomunikacyjnych, co pokrywa częstotliwościowo pełny zakres do 26 GHz. W ramach tego laboratorium dysponujemy także oryginalnymi rozwiązaniami demonstratorów wybranych rozwiązań bezprzewodowych do zastosowań specjalnego przeznaczenia, wykonanych w ramach dotychczas zrealizowanych projektów badawczych. Laboratorium to w roku 2019 uzyskało certyfikat potwierdzający, że wdrożony w laboratorium system zarządzania jakością jest zgodny z normą ISO 9001:2015. Posiadamy także wielostanowiskowe laboratorium techniki radia programowalnego. Pozwala to podejmować zaawansowane wyzwania naukowo-badawcze, w tym zwłaszcza o charakterze wdrożeniowym. Aktualnie w ramach konsorcjów naukowo-przemysłowych realizujemy projekty badawczo-wdrożeniowe, w tym dla potrzeb obronności i bezpieczeństwa kraju.